قلعه های تاریخی و باستانی کرمان
استان کرمان با دارا بودن ۷۰۰ آثار تاریخی و باستانی ثبت شده در فهرست آثار ملی، یکی از پنج استان تاریخی کشور ایران محسوب می‌شود که سالانه مسافران داخلی و خارجی زیادی برای بازدید از این آثار به استان کرمان سفر می‌کنند. یکی از آثار تاریخی استان کرمان که بسیار ارزشمند و دیدنی می‌باشند، قلعه های تاریخی و باستانی کرمان هستند که در این مقاله از مجله گردشگری لیدوماتریپ به معرفی هریک از این قلعه‌های تاریخی می‌پردازیم.
قلعه های تاریخی و باستانی کرمان
بسیاری از قلعه های تاریخی و باستانی کرمان اغلب در کنار آبادی‌ها و روستاها قرار گرفته‌اند و با اهداف نظامی و دفاع از مردم داخل شهر ساخته شده‌اند.
اغلب قلعه های تاریخی و باستانی کرمان از خشت خام ساخته شده و به منظور رصد دشمنان و حملات نظامی بر بلندای تپه یا کوهی قرار گرفته‌اند. در ادامه مطلب، ویژگی‌ها و تاریخچه هر یک از این قلعه‌ها را توضیح می‌دهیم.
متاسفانه برخی از بخش‌ها در اکثر قلعه های تاریخی و باستانی کرمان به دلیل فرسایش بادی و آبی و عدم توجه و رسیدگی مسئولین، تخریب شده و از بین رفته‌اند.
قلعه یا ارگ بم کرمان؛ بزرگ‌ترین سازه خشتی جهان
قلعه بم که بسیاری از مردم آن را با نام ارگ بم می‌شناسند، به عنوان بزرگ‌ترین سازه خشتی جهان در فهرست آثار ملی و فهرست آثار باستانی یونسکو به ثبت رسیده‌است.
این قلعه تاریخی مساحتی بالغ بر ۱۸۰ هزار مترمربع داشته و در زمان حکومتی هخامنشیان ساخته شده‌است. این قلعه تاریخی و باشکوه در گذشته در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و به همین دلیل موقعیت آن بسیار ارزشمند و مهم بود. متاسفانه بسیاری از بخش‌های قلعه بم کرمان بر اثر زلزله‌ای که در سال ۱۳۸۲ اتفاق افتاد، تخریب شده و از بین رفته است.
قلعه یا ارگ راین؛ قلعه‌ای با قدمت ۱۰۰۰ ساله
قلعه راین یکی از قلعه های تاریخی و باستانی کرمان است که در ۱۰۰ کیلومتری شهر کرمان قرار دارد و حدود ۱۰۰۰ سال پیش و در دوره هخامنشیان ساخته شده‌است.
این قلعه تاریخی تشابه بسیار زیادی به قلعه و ارگ بم دارد. جالب است بدانید، با وجود اینکه از ساخت این قلعه حدود هزار سال می‌گذرد، ولی بسیاری از بخش‌های این قلعه به خوبی حفظ شده و باقی مانده‌اند.
قلعه اردشیر کرمان؛ قلعه‌ای دفاعی روی کوه
این قلعه یکی از قلعه های تاریخی و باستانی کرمان است که بر روی تپه‌ای مشرف بر کرمان و در جنوب شرقی شهر کرمان قرار گرفته‌است. دیوار این بنا از خشت خامِ بسیار محکم و ضخیم ساخته شده است. به‌طوری‌که ضخامت برخی از دیوارهای پایه قلعه اردشیر کرمان به ۶ متر نیز می‌رسد.
این قلعه بر روی کوهی بلند در شهر کرمان با هدف محافظت و دفاع از شهر در دوران ساسانیان ساخته شده‌است. این قلعه تاریخی در سال ۱۳۴۵ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
متاسفانه امروزه بسیاری از بخش‌های این قلعه تاریخی بر اثر فرسایس بادی و آبی از بین رفته و مورد مرمت و بازسازی نیز قرار نگرفته‌است. نبود هیچ‌گونه حفاظ در اطراف این قلعه و نصب چند دکل مخابراتی در دل این قلعه تاریخی باعث شده تا قلعه اردشیر کرمان بیش از پیش تخریب شود.
قلعه دختر کرمان؛ قلعه‌ای مجاور قلعه اردشیر
قلعه دختر کرمان یکی از قلعه های تاریخی و باستانی کرمان در مجاورت قلعه اردشیر و بر روی تپه‌ای در جنوب شرقی کرمان واقع شده‌است.
نام دیگر این قلعه، قلعه گواشیر، قلعه کوه و آتشکده آناهیتا است و در میان برخی از مردم محلی با این نام‌ها شناخته می‌شود. بنابر گفته برخی از باستان‌شناسان، قلعه اردشیر کرمان و قلعه دختر در گذشته در یک مجموعه قرار داشتند.
دیوارها و ستون‌های این قلعه همه از خشت خام ساخته شده‌اند و ضخامت دیوارهای این قلعه نیز مانند قلعه اردشیر زیاد است. بسیاری از مورخان و باستان‌شناسان، این قلعه را یک آتشکده و محل عبادت برای قلعه اردشیر معرفی می‌کنند.
اگر برای بسیاری از شما نیز این سوال پیش آمده است که دلیل نام‌گذاری این قلعه چیست و چه داستانی در پسِ نام‌گذاری این قلعه وجود دارد، باید بگوییم که واژه دختر در فرهنگ و معانی ایرانی به معنی پاک و دست‌نخورده می‌باشد و استفاده از این نام در نام‌گذاری برخی از قلعه‌های ایرانی، استعاره از بکربودن و غیرقابل تسخیر بودن این قلعه‌ها توسط دشمنان و مهاجمان می‌باشد.
قلعه کشیت کرمان؛ قلعه‌ای افسانه‌ای در دل کویر
قلعه تاریخی کشیت یکی دیگر از قلعه های تاریخی و باستانی کرمان است که در روستای کشیت کرمان قرار گرفته و قدمتی ۶ هزار ساله دارد و در دوران ماقبل از سلجوقیان ساخته شده است.
این قلعه تاریخی، ساختاری شبیه به قلعه و ارگ بم و راین دارد. بر اساس افسانه‌ای که مردم محلی این روستا درباره این قلعه سینه به سینه نقل می‌کنند، در گذشته‌های دور، سنگی بزرگ از سمت آسمان روی این روستا افتاده و سبب تخریب برخی از قسمت‌های این روستا شده است.
مردم روستای کشیت کرمان اعتقاد داشتند که هرکس تکه‌ای از این سنگ را با خود بردارد و ببرد، حاجت روا می‌شود. به همین دلیل امروزه آثاری از این سنگ بزرگ بر جای نمانده‌است. امروزه بسیاری از مسافران می‌توانند با وسیله نقلیه شخصی خود به این روستا رفته و توسط جاده‌ای که از وسط این قلعه می‌گذرد، به نظاره این قلعه تاریخی بپردازند.
قلعه داوودآباد کرمان؛ قلعه‌ای در امین‌شهر انار
یکی دیگر از قلعه های تاریخی و باستانی کرمان، قلعه داوودآباد است که در شهرستان انار و در منطقه امین‌شهر آن قرار دارد و تاریخ ساخت آن مربوط به دوران صفویه و دوران قاجار است.
این قلعه تاریخی در سال ۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. قلعه داوودآباد در نزدیکی باغ‌های پسته قرار گرفته و به دلیل آبیاری روزانه این باغات، تَرَک‌هایی در دیوارهای این قلعه به‌وجود آمده که منجر به تخریب احتمالی آن خواهد شد.
این قلعه مساحت ۳۰۰۰ مترمربعی داشته و دارای چهار ستون در هر گوشه می‌باشد که نشانگر معماری اصیل این قلعه است. بسیاری از بخش‌های داخلی این قلعه بر اثر سیل‌های ویرانگر که در طی سالیان دراز اتفاق افتاده، از بین رفته‌است.
قلعه رموک کرمان؛ قلعه‌ای در شهداد کرمان
این قلعه ثبت شده در آثار ملی ایران در قسمت شمالی شهر شهداد واقع شده و قدمت آن مربوط به دوره ساسانیان و پیش از اسلام است. قلعه رموک با خشت و ملات کاهگل ساخته شده و دارای چهار برج گرد توپر در اشکوب (طبقه) اول و در اشکوب دوم تو خالی است و دو برج در طرفین دروازه که این دو برج همچون برج‌های چهارگانه گوشه‌های قلعه در بخش زیرین توپر و در بخش بالا خالی است.
قلعه سنگی سیرجان؛ ویرانه‌ای تپه‌ای در سیرجان
این قلعه تاریخی در شهرستان سیرجان کرمان و در ۷ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان قرار گرفته‌است. قلعه سیرجان به صورت منبر مانند بر روی تپه‌ای قرار دارد که امروزه به جز چند تخته سنگ، چیزی از آن باقی نمانده‌است. این قلعه تاریخی در زمان ساسانیان ساخته شده و بر اثر گذشت زمان فرسوده و تخریب شده‌است.
تمام قلعه‌های ذکر شده در این مقاله از لیدوماتریپ در استان کرمان قرار دارند و مسافرانی که قصد بازدید از این قلعه‌ها را دارند، می‌توانند با اجاره سوئیت و ویلا در کرمان، به این استان سفر کرده و در آن اقامت داشته باشند.
