قلعه اردشیر در کرمان
استان کرمان یکی از استان‌های تاریخی و باستانی کشور ایران است که آثار تاریخی، باستانی و جاذبه‌های طبیعی گردشگری فراوانی دارد و به همین دلیل پنجمین استان تاریخی کشور شناخته می‌شود. مسافران و گردشگران داخلی و خارجی زیادی در طی فصول مختلفی از سال برای بازدید از این آثار باستانی و تاریخی به استان کرمان سفر می‌کنند. قلعه اردشیر کرمان یکی از جاذبه‌های تاریخی گردشگری استان کرمان می‌باشد که در این مقاله از مجله گردشگری لیدوماتریپ به معرفی و توضیح ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
قلعه اردشیر در کرمان
در بسیاری از شهرهای تاریخی ایران، قلعه‌هایی بر روی کوه و تپه‌های مجاور شهرها ساخته می‌شده که اکثر آن‌ها با اهداف نظامی و دفاع از شهرها در مقابل حملات نظامی در گذشته بنا شده‌اند.
قلعه اردشیر کرمان نیز یکی از این قلعه‌های تاریخی ایران است که بر روی کوهی مشرف بر شهر کرمان قرار گرفته است. این سازه بر روی تپه‌ای در قسمت جنوب شرقی کرمان قرار دارد. به دلیل قرار گرفتن این قلعه بر روی کوه، این بنا به قلعه کوه نیز شناخته می‌شود.
قدمت این قلعه تاریخی
این قلعه به دستور اردشیر بابکان ساخته شده است. این سازه تاریخی یکی از قلعه‌های مربوط به دوران پیش از اسلام است و مراحل ساخت آن مربوط به دوران حکومت ساسانیان می‌باشد.
قلعه اردشیر با هدف نظامی و دفاعی بر روی تپه‌ای در کرمان ساخته شده است. در زمان‌های قدیم به دلیل هجوم وحمله لشکرِ دشمن به قسمت‌های داخلی شهر، قلعه‌ای بر روی تپه‌ای مرتفع ساخته می‌شد تا علاوه‌بر دیدبانی از فضای اطراف شهر، مردم روستا و شهر را از گزند حملات لشکرِ دشمنان در امان نگه دارد.
قلعه‌های بسیار زیادی از جمله قلعه فیروزآباد در استان فارس نیز به دستور اردشیر بابکان بر روی کوه ساخته شده است. قلعه اردشیر کرمان در سال ۱۳۴۵ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
معماری و ویژگی‌های قلعه اردشیر کرمان
معماری خاص وشگفت‌انگیز این قلعه باعث شده تا قلعه اردشیر کرمان به یکی از ارزنده‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران تبدیل شود. مواد و مصالح به‌کاررفته در ساخت این قلعه، خشتِ خام است.
دیوارهای این قلعه از خشت خام بسیار ضخیمی ساخته شده که در برخی از نواحی این قلعه، ضخامت دیوارها بسیار زیاد بوده و حتی قطر دیوارهای پایه قلعه به ۶ متر نیز می‌رسد.
قلعه اردشیر و قلعه دختر دو قلعه کرمان هستند که در مجاورت هم قرار گرفته‌اند. در واقع می‌توان گفت که قلعه اردشیر به دو قسمت مجزا تقسیم‌بندی می‌شود که بخشی از آن بر فراز تپه‌ای قرار گرفته و به قلعه اردشیر کرمان معروف است.
قلعه‌ای نیز در قسمت پَست‌تر تپه قرار دارد که به آن قلعه دختر کرمان می‌گویند. بر اساس گفته باستان‌شناسان، قلعه اردشیر و قلعه دختر در گذشته به یکدیگر مرتبط بوده و در یک مجموعه قرار داشتند؛ اما با گذشت زمان و فرسایش و تخریب این دو قلعه، بخش‌های میانی این دو قلعه از بین رفته و تخریب شده‌اند.
در فاصله بین قلعه اردشیر و قلعه دختر کرمان، ستون‌هایی از خشت خام بسیار ضخیم دیده می‌شود که گفته می‌شود این مکان‌ها در گذشته آتشکده‌ای برای عبادت و محل پرستش یکی از خدایان زرتشتی به نام ایزدبانو آناهید بوده است.
طی تحقیقات مرمتی و حفاظتی که در ۱۳۹۵ شمسی در قلعه اردشیر کرمان انجام گرفت، تعدادی آثار باستانی سفالی، کاشی‌های رزین، قطعات گچ‌بری و خشت خام معماری از دل این قلعه پیدا شد که مهم‌ترین آن‌ها آثار سفالی بود.
در برخی از کاشی‌های به‌دست آمده از بخش‌هایی از این بنا، نقاشی‌هایی از بزم وجود دارد که نشان می‌دهد قلعه اردشیر تنها برای اهداف نظامی و دفاعی شهر ساخته نشده و در برخی از بخش‌های آن، بزم‌هایی برپا می‌شده است.
شعری در وصف این قلعه تاریخی در شاهنامه فردوسی
قلعه اردشیر کرمان تنها قلعه‌ای است که نام آن در شاهنامه فردوسی آمده است. شعر معروفی که در شاهنامه فروسی در مورد این قلعه گفته شده، به شرح زیر است:
یکی دژ بکرد از بر تیغ کوه شد آن شهر با او همه همگروه
بنای امروزی این قلعه در کرمان و بازدید از آن
متاسفانه امروزه قلعه اردشیر کرمان در وضعیت خوبی قرار ندارد و حتی در برخی از قسمت‌های آن دکل‌های مخابراتی بلندی در دل قلعه قرار گرفته‌اند.
علاوه بر وجود چند دکل مخابراتی در دل قلعه، نبود هیچ‌گونه حصاری در اطراف این سازه باعث شده تا توجه کافی به این اثر تاریخی نشود و روزبه‌روز بخش‌های بیشتری از آن فرسایش و تخریب شوند.
با توجه به اینکه این قلعه در قسمت جنوب شرقی کرمان قرار دارد، خوشبختانه این قلعه از گزند ساخت‌وسازهای بلند ساختمانی در امان مانده است؛ اما در فاصله‌ای از این قلعه برخی از خانه‌ها ساخته شده و افرادی در آن ساکن هستند.
بازدید از این قلعه برای عموم مردم آزاد و رایگان بوده و گردشگران می‌توانند در هر ساعات از شبانه‌روز از این قلعه دیدن کنند.
شما نیز می‌توانید برای بازدید از این قلعه تاریخی و باستانی، به استان کرمان سفر کرده و با اجاره سوئیت و ویلا در کرمان در این شهر تاریخی بسیار زیبا اقامت داشته باشید و از آثار تاریخی آن بازدید کنید.
