گنبد جبلیه کرمان کجاست؟
استان کرمان با دارابودن آثار تاریخی و باستانی فراوان یکی از پنج استان تاریخی کشور ایران است که سالانه گردشگران و مسافران زیادی برای بازدید از این بناها به استان کرمان سفر می‌کنند. گنبد جبلیه کرمان یکی از آثار تاریخی منحصربه‌فرد و زیبای کرمان است که از دوره‌های مختلف تاریخی و حکومتی، محکم و استوار در این منطقه به‌جا مانده‌است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مکان در این مقاله از مجله گردشگری لیدوماتریپ با ما همراه باشید.
گنبد تاریخی جبلیه در استان کرمان
گنبد جبلیه کرمان در قسمت شرق شهر کرمان و در منطقه‌ای سرسبز و در مجاورت پارکی قرار گرفته‌است. این اثر تاریخی در دشت‌های سرسبز دامنه کوه مسجد صاحب‌الزمان کرمان واقع شده و به آثار تاریخی دیگری همچون قلعه دختر و قلعه اردشیر کرمان نزدیک می‌باشد.
آدرس گنبد جبلیه کرمان
همان‌طور که گفته شد، این گنبد یکی از آثار تاریخی و باستانی شهر کرمان است که برخلاف سایر بناهای تاریخی در طی سالیان طولانی تخریب نشده و از بین نرفته است و همچون روز اول ساخت، محکم و استوار در میان دشتی در دامنه کوه‌های مسجد صاحب‌الزمان کرمان، نمایان است.
آدرسِ گنبد جبلیه کرمان، شرق شهر کرمان و خیابان شهدا بوده و در این خیابان که یکی از محله‌هایی با بافت قدیمی در کرمان است، واقع می‌باشد.
عکس‌های گنبد جبلیه کرمان
اطلاعاتی در مورد گنبد جبلیه کرمان
گنبد جبلیه کرمان یکی از بناهای منحصربه‌فرد تاریخی و تنها بنای سنگی کرمان است که در ساخت آن از سنگ لاشه‌های مختلف و گچ استفاده شده است. این بنا نام‌های متعددی داشته و در میان مردم محلی با نام‌های گنبد گبری، گنبد جبلیه، گنبد زیگ، گنبد سنگ و موزه سنگ شناخته می‌شود.
گنبدگبری کرمان یکی از استوارترین بناهای تاریخی کرمان و ایران است که با توجه به قدمت بالایی که دارد، تخریب نشده و هنوز پابرجاست. بسیاری از مورخان و باستان‌شناسان، علت محکم و استواربودن این بنا را استفاده از خاکستر، تخم‌مرغ و شیر شتر در ملات این بنا به‌جای آب می‌دانند.
البته لازم به ذکر است که این نکته فرضیه‌ای بیش نبوده و اطلاعات دقیق و معتبری در این‌باره در دست نیست. گنبد جبلیه کرمان در سال ۱۳۱۶ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در سال ۱۳۸۳ شمسی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌است.
پس از مرمت، این گنبد تاریخی به موزه سنگ کرمان تبدیل شد که بیش از ۱۰۰ قطعه تخته سنگ حجاری شده و کتیبه‌هایی از دوران مختلف را در خود جای داده‌است. از مهم‌ترین آثار موجود در این مجموعه می‌توان کتیبه مسجد آبدر اشکان را نام برد که از دوران حکومت آل‌بویه در ایران به‌جا مانده‌است.
این کتیبه مربوط به بنای مسجدی در روستای آبدر اشکان از توابع رابر و بافت بوده و متعلق به سال ۴۲۵ هجری‌قمری است. کتیبه آبدر اشکان یکی از تاریخی‌ترین و قدیمی‌ترین کتیبه‌های موجود در موزه سنگ جبلیه است.
سنگ قبرهای میرزا آقاخان، پسر میرزا احمدعلی‌خان وزیری، نویسنده تاریخ کرمان نیز از جمله دیدنی‌های این گنبد سنگی موجود در کرمان می‌باشد.
تاریخچه گنبد جبلیه
بسیاری از مورخان و باستان‌شناسان سعی کردند تا قدمت دقیق و درست این بنای سنگی را کشف کنند؛ اما موفق نشده و تا به این لحظه اطلاعات معتبر و دقیقی از قدمت این بنای تاریخی در دست نیست.
برخی از مورخان، این بنای سنگی را به عنوان آتشکده‌ای در زمان قدیم معرفی می‌کنند؛ اما با توجه به اینکه معماری و ساختار این بنا هیچ شباهتی به سایر آتشکده‌ها ندارد، این احتمال رد می‌شود. برخی دیگر از مورخان، قدمت این گنبد سنگی را مربوط به دوره سلجوقیان می‌دانند.
اما بسیاری از مورخان بر این باورند که این گنبد در دوران پیش از اسلام ایران ساخته شده و در دوره‌های بعدی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌است.
از آنجایی که نام (جبلی) تغییر یافته واژه (گبریِ عربی) بوده و طبق حروف عربی و فارسی و بر اساس قواعد اشتقاق‌های فارسی، حرف “گ” به “ج” تبدیل شده‌است، از این رو با توجه به نام‌های این گنبد می‌توان حدس زد که این گنبد در دوران پیش از اسلام در کرمان ساخته شده و در دوران بعدی مانند سلجوقیان مرمت و بازسازی شده است.
برخی دیگر از باستان‌شناسان، قدمت این بنای تاریخی را مربوط به اواخر دوره ساسانی می‌دانند و بر این باورند که این بنا در اوایل اسلام مرمت و تعمیر شده‌است.
معماری گنبد جبلیه
گنبد جبلیه کرمان، گنبدی هشت‌ضلعی در دشت‌های شرقی کرمان است که در هر هشت ضلع آن درهایی با عرض دو متر قرار دارد. اما امروزه، برای استحکام بیشتر بنا و برای جلوگیری از تخریب، هفت درِ این گنبد توسط لاشه‌سنگ‌هایی پر شده و تنها یک درِ این گنبد باز است.
داخل این گنبد تماما سنگی بوده و سنگ‌های بیرونی این سازه با آهک پوشانده شده است. دیوارهای پایین هشت‌ضلعی در این گنبد بسیار ضخیم بوده و در برخی از نقاط برای استحکام‌بخشی بیشتر به بنا از نغول‌های مستطیلی در بالا و نغول‌های سرجناغی در پایین استفاده شده‌است.
در میان دیوارهای پایه هشت ضلعی و گنبد این بنا، دو حلقه قرار دارد که حلقه پایینی به صورت ۱۶ ضلعی و حلقه بالایی دوباره به شکل هشت‌ضلعی درآمده‌است.
در نهایت، سقف گنبدی این بنا از آجر ساخته شده و با توجه به بخش داخلی گنبد می‌توان دریافت که این گنبد در ابتدا قرار بوده به صورت دوپوش ساخته شود که بعداً این اتفاق نیفتاده و به صورت تک‌پوش ساخته شده‌است. برخی از تزیینات و گچ‌بری‌های سقف گنبد نیز با گذر زمان افتاده و از بین رفته‌اند.
گنبدجبلیه؛ بنایی قدیمی در کرمان
گردشگران و مسافران می‌توانند برای بازدید از نمای بیرونی گنبد جبلیه در هر ساعات از شبانه‌روز به این مکان بروند و از آن دیدن کنند.
اما چنانچه گردشگران قصد بازدید از داخل بنا و موزه سنگ کرمان را داشته باشند، می‌توانند همه‌روزه به‌غیر از روزهای تعطیل، بین ساعات ۹ الی ۱۸ از این مجموعه بازدید کنند. بلیط ورودی این بنا برای هر فرد ۴ هزار تومان است.
در این مقاله از وبسایت لیدوماتریپ سعی کردیم تا اطلاعات مفیدی از این بنای تاریخی و باستانی در اختیار شما قرار دهیم. شما می‌توانید با اجاره ویلا و سوئیت در کرمان به این شهر زیبای تاریخی سفر کرده و از آثار باستانی آن بازدید کنید.
