مهمترین نمادهای تخت جمشید

وجود کتیبه‌ها، نماد‌ها و برخی آثار، حامل پیام‌هایی هستند که گذشتگان برای ما به یادگار گذاشته‌اند. آگاهی از مضامین و پیام نمادها و آشنایی با مهمترین نمادهای تخت جمشید ما را در درک درس‌های گذشتگان یاری خواهد کرد. به خصوص اگر از علاقه‌مندان تاریخ و طبیعت باشیم، ماجراجویی در میان آثار کهن گذشتگان بسیار لذت‌بخش خواهد بود.

یکی از مکان‌های باستانی که می‌توان تعداد زیادی از این نماد‌ها را دید، تخت جمشید است. تخت جمشید نمادی از شکوه و عظمت ایران و تاریخ غنی آن است. این شهر تاریخی در مرودشت که یکی از جاهای دیدنی و گردشگری شیراز است قرار گرفته و حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. نمادهای تخت جمشید تنوع و شکل‌های زیبایی دارند که برخی از آن‌ها هنوز کشف نشده‌اند.

در این مقاله شناختی کامل از مهمترین نمادهای تخت جمشید را برای دوستداران تاریخ و گردشگران، ارائه خواهیم کرد

مهمترین نمادهای تخت جمشید

می‌توان گفت مهمترین نماد تخت جمشید گاو است که به معنای بارش زمستانی بوده است. اما نماد‌های مهم دیگری نیز در این شهر باستانی وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به نماد شیر، نماد گل نیلوفر، نماد عقاب، نماد فروهر، نماد گلنار پارسی، نماد سرومهر، نماد قوم‌های مختلف و دیواره‌های کنگره دار اشاره کرد.

نماد گاو در تخت جمشید:

گاو در دوران باستان به معنای ماه بوده است. گاو در صورت فلکی، با نام ثور موجود است، این نماد معانی دیگری چون آغاز بهار و باروری و حاصلخیزی هم دارد. یکی دیگر از معانی نماد گاو پایداری است که به همین علت این نماد در ستون‌ها و کاخ‌های تخت جمشید هم به کار رفته است.

نماد شیر در تخت جمشید:

شیر به معنای خورشید و برآمدن است. وجود نماد شیر گاوشکن، در نقش‌های برجسته تخت جمشید نیز شاید به معنای فرورفتن ماه و برآمدن خورشید و روشنایی است. این نماد نیز یکی از صورت‌های فلکی با نام اسد است که در باور باستانی در شروع فصل‌ها دخالت دارد. شیر همچنین نماد تابستان گرم بوده است.

نماد گل نیلوفرآبی در تخت جمشید:

نماد گل نیلوفرآبی در کتیبه‌ها و نقش‌های برجسته مصر، یونان و هند نیز به کار رفته و معنی مشترک آن در همه ملت‌های باستان جهان، مینو بوده است. دلیل این باور شکوفایی غنچه‌های این گل در بازدم و بسته شدن آن‌ها در غروب بوده که لقب شادی را نیز به این گل داده است. از گل نیلوفر به نام لوتوس نیز یاد می‌شود.

در تخت جمشید این نقش در نگاره‌ها و به خصوص در پله‌های ورودی کاخ ملل ثبت شده است. البته تنها جایی که می‌توان غنچه نیلوفر آبی را دید، دست پادشاهان است که گفته می‌شود نمادی از صلح و شادی است. همچنین این گل نماد ۱۲ فصل سال و آناهیتا(بانوی آب) است، این لقب به علت ۱۲ گلبرگ نیلوفر آبی و رشد آن در آب، به این گل داده شده است.

نماد عقاب در تخت جمشید:

عقاب زرین نشان پرچم ایران باستان بوده‌ است. نقش شاهین بر درفش هخامنشی، نشانه‌ای از پیروزی و نمادی از اهورامزدا در پرندگان می‌باشد که در بخشی از تخت جمشید دیده می‌شود. البته این نقش در نماد پرسپولیس تخت جمشید نیز دیده می‌شود.

نماد فروهر در تخت جمشید:

فروهر در واقع نماد بالداری از خورشید است که با نام اهورامزدا نیز شناخته می‌شود. این نقش اقتباسی از آشور و مصر است که در برخی نقوش و مهره‌های به جا مانده از تخت جمشید می‌توان دید. فروهر با پیکر انسان، به معنای آشور و بدون پیکر انسان، به معنای خورشید است.

نماد سرومهر در تخت جمشید:

آیین مهر که در گذشته ایران جز آیین‌های محبوب و پرطرفدار بوده است، پیام سرو مهر است. در این آیین تمامی صفات خوب را به خداوند نسبت داده و از طبیعت الهام می‌گرفته‌اند. جشن یلدا که جشن زایش مهر است نیز از این آیین باستانی باقی مانده است.

نماد گلنار پارسی در تخت جمشید:

سنگ نگاره معروفی که در حال حاضر در نگاره خزانه تخت جمشید نگهداری می‌شود، تصویری از شاه است که گل درشتی در دست دارد و در حال استقبال از نمایندگان سرزمین‌های هخامنشی است. تا مدت‌ها تصور می‌شد که این گل نیلوفر آبی است اما به علت تفاوت ساختاری و وجود دو غنچه، بعد‌ها کشف شد که نماد در دست پادشاه، گلنار پارسی به نشانه صلح و دوستی است.

نماد قوم‌های مختلف در تخت جمشید:

نقش ۲۱ قوم در دیوار‌های بلند پلکان کاخ ملل ثبت شده‌اند. این نگاره‌ها افرادی را در حال صحبت و حمل پیشکش برای هدیه دادن به داریوش نشان می‌دهند که لباس و فرهنگ متفاوتی دارند. از قوم‌های موجود در این نماد‌ها می‌توان به قوم مادی‌ها، ایلامی‌ها، آشوری‌ها، ایونی‌ها، بابلی‌ها، مصری‌ها، هندی‌ها، اعراب، باختری‌ها و لیبی‌ها اشاره کرد.

نماد دیوارهای کنگره‌دار در تخت جمشید:

این ستون‌ها نمادی از استواری کوهستان‌ها و جنگل مقدس بوده‌اند که حتی اکنون می‌توان بقایای آن‌ها را در کاخ‌های تخت جمشید دید.

نماد تخت جمشید چه حیوانی است؟

اگر برای شما هم این سوال پیش آمده که نماد تخت جمشید چه حیوانی است، باید بگوییم که در ساخت تخت جمشید از نماد حیوانات مختلفی استفاده شده است که از مهمترین نمادهای تخت جمشید می باشد.

نمادهای حیوانی سه خدا: اهورامزدا، آناهیتا و میترا به ترتیب با نقوش شاهین، گاو و شیر در هنر هخامنشی به نمایش درآمده که در این تثلیث، اهورامزدا در بالاو آناهیتا و میترا در مرتبه پایین‌تر قرار داشته‌اند. در ساخت پیکر‌های تخت جمشید از پنج حیوان گاو، شیر، بز، اسب و عقاب(شاهین)، در اشکال مختلف استفاده شده است، که هریک معانی مختلفی دارند که در بالا به آن‌ها اشاره شد.

نماد شیر گاوشکن، از اصلی‌ترین نماد‌های حیوانی تخت جمشید است که در نقش‌های برجسته می‌توان دید. همچنین از نقش پازن (بز) نه در بناها، بلکه بیش تر در بدنه اشیایی چون جام، کوزه، بشقاب، پیاله و ظروف دیگر استفاده شده است. در ساخت نماد‌های حیوانی معمولا چند حیوان را ترکیب کرده و نماد‌های اساطیری، مانند نماد قدرت؛ از ترکیب اسب و عقاب می‌ساخته‌اند.

مهمترین نماد در تخت جمشید

از مهمترین نماد‌های تخت جمشید، نماد‌های فائق آمدن روشنایی بر تاریکی و سعادت و خوشی و صلح است. پادشاهان هخامنشی با به جا گذاشتن نماد‌هایی چون گل نیلوفر و سرستون‌های گاو در تلاش بوده‌اند تا پیام صلح را به گوش آیندگان برسانند.

آثار به جا مانده نشان می‌دهد که سقف کاخ‌های تخت جمشید از سرو، صنوبرشادی و کاه‌گل ساخته شده بوده که در حال حاضر همگی از بین رفته‌اند. کوروش کبیر با بنیان‌گذاری حقوق بشر، برپا کردن نخستین امپراتوری چند ملیتی و بزرگ جهان، آزاد کردن برده‌ها، احترام به ادیان و گسترش تمدن شهرت خود، این شهر باستانی را ماندگار کرد. بهترین قوانین عادلانه در مورد حقوق برابر زن و مرد و حق ارث نخستین بار در تخت جمشید اجرا شده است.

بر اساس خشت نوشته‌های کشف‌شده در تخت جمشید، در ساخت این بنای باشکوه، معماران، مهندسان، هنرمندان، استادکاران، کارگران و زنان و مردمان بی‌شماری شرکت داشتند که علاوه بر دریافت حقوق از مزایای بیمه کارگری نیز استفاده می‌کردند. وجود این قوانین بی‌نظیر و مهر و عطوفت پادشاه نسبت به ملت‌های بزرگ گستره تحت حکومت خود، نماد‌هایی از امپراتوری بی‌مانند حاکم بر تخت جمشید شیراز بوده‌است و اکنون نیز پیام‌هایی از صلح و دوستی کوروش کبیر را به آیندگان نشان می‌دهد.

همچنین وجود تخت پارسه، معماری‌های استوار و بی‌بدیل، سیستم‌های زهکشی و آب‌رسانی، کتیبه‌ها، کاخ‌های مرتفع و امپراتوری ۴ قاره‌ای هخامنشیان، نماد‌هایی از قدرت و توان شگفت‌انگیز این شهر، و حکومت بزرگ آن در گذشته دور دارد. معماری ایرانی در دوران هخامنشیان ، آیینه تمام نمایی از اندیشه‌های انسانی است که ارزش‌های اخلاقی، اقتصادی و روحیات معنوی در آن به نمایش گذاشته ‌شده است.

نماد پرسپولیس در تخت جمشید

یکی دیگر از نام‌های تخت جمشید پرسپولیس است، که نمادی مشهور به این نام در آن وجود دارد. این نماد از دو حیوان شیر مانند که به حالت دوسر قرار گرفته‌اند تشکیل شده است که به آن گریفین گفته ‌می‌شود. در واقع گریفین همان شیردال است که از ترکیب سه حیوان یعنی شیر، اسب و عقاب به وجود آمده‌است. شیر دال از اساطیر مصر بوده که افسانه‌های مختلفی درباره آن وجود دارد. این شیر اسطوره‌ای، در گذشته به عنوان نگهبان خزانه و سرزمین استفاده می‌شده است.

اقامت در تخت جمشید

اگر شما هم جزو افرادی هستید که با دیدن تصاویر بناهای باشکوه تخت جمشید، دلتان سفر به مرودشت و تماشای این اعجاز کهن را می‌خواهد، می‌توانید در هر فصلی که می‌خواهید، به این شهر پرجاذبه بروید و با اجاره سوئیت در مرودشت سفری آسوده را تجربه کنید و خاطراتی خوش برای خود به ثبت برسانید.