تالاب گمیشان، راهنمای سفر به تالاب صورتی ایران!

تالاب گمیشان یکی از زیباترین تالاب های کشور است که در استان گلستان و در شهرستان گمیش تپه واقع شده است. وجود پرندگان، محیط آرام، دریاچه صورتی و بسیاری موارد دیگر باعث شده تا همه ساله مسافران و گردشگران زیادی برای گشت و گذار به این منطقه بیایند. اگر شما هم در فکر سفر به گمیش تپه و تماشای پرواز پرندگان مهاجر در آسمان و آب تنی در تالاب صورتی هستید، بد نیست تا پایان این مطلب از مجله لیدوما با ما همراه باشید. ما در این مقاله هر آنچه که می‌بایست درمورد تالاب گمیشان بدانید را در اختیارتان قرار دادیم تا بتوانبد برنامه ریزی دقیق تری برای سفرتان داشته باشیدو

تالاب صورتی گمیشان

تالاب گمیشان با وسعتی برابر با ۱۷هزار و ۷۰۰ هکتار و عمقی حدود ۱.۵ متر، در فهرست تالاب‌های جهانی به یکی از وسیع ‌ترین تالاب‌‌ها تبدیل شده است. این تالاب یکی از زیباترین جاذبه های دیدنی ترکمن صحرا محسوب می‌شود. علیرغم اینکه این رو‌زها این تالاب روزگار خوبی را سپری نمی‌کند و سدسازی در رودخانه‌های اطراف باعث شده تا مقدار ۵ کیلومتر از آن خشک شود، اما باز هم جاذبه‌های خود را حفظ کرده و انتخاب اول گردشگران و علاقمندان به طبیعت‌گردی است. با تالابی تقریبا بکر و دست ‌نخورده روبه روییم که به لطف آب ‌و ‌هوای خوش و محافظت هایی که انجام شده، سرپناه گونه‌‌های بی‌شماری از پرندگان زیبا و دیدنی است.

معنی گمیشان

گمیش تپه به معنی تپه نقه‌ای است و در مورد علل نامگداری آن دلایل خاصی را بیان می‌کنند، از جمله پیدا شدن اشیاء قدیمی از جمله ظروف نقره بسیاری در اواسط دوره قاجار. در گویش ترکمنی به نقره، کوموش می‌گویند. یک فرضیه دیگر هم به نمکزار بودن تپه در دوران نزدیکی به آب دریا و بازتاب نور آفتاب و ماه به صورت نقره‌ای از مسافت دور اشاره دارد. در هر صورت این شهر یکی از قدیمی ‌ترین شهرهای ترکمن‌ نشین شمال ایران است که پیشینه تاریخی کهنی داشته و ۱۰۰٪ جمعیت شهر را ترکمن‌ها تشکیل می‌دهند.

تالاب گمیشان کجاست؟

تالاب گمیشان در شمال غرب بخش گمیشان، از توابع شهرستان بندرترکمن واقع‌ شده است. ضلع جنوبی تالاب به رودخانه گرگان رود، ضلع شمالی آن به مرز ایران و ترکمنستان، ضلع غربی آن به دریای خزر و شرق آن به دشت گمیشان متصل می‌شود و حدود هفت کیلومتر از آن نیز در خاک کشور ترکمنستان امتداد دارد. بخش شمالی تالاب گمیشان به علت دارا بودن شرایط مطلوب به ‌عنوان منطقه حفاظت ‌شده معرفی و در فهرست تالاب‌های بین ‌المللی در کنوانسیون رامسر قرار گرفته است.

تالاب گمیشان روی نقشه

هزینه و ساعات بازدید از تالاب گمیشان

بازدید از تالاب گمیشان کاملا رایگان بوده و در هر ساعتی از شبانه روز امکان پذیر است.

بهترین زمان سفر به گمیشان

برای انتخاب بهترین زمان سفر به تالاب گمیشان علاوه بر شرایط آب و هوایی، باید فصل مهاجرت پرندگان را نیز در نظر بگیرید. خیلی از گردشگران از تعطیلی‌های بهار و تابستان استفاده می‌کنند و به دیدن تالاب گمیشان می‌روند. با وجود این که تالاب در همه‌ی فصل‌ها دیدنی‌های جالب خودش را دارد، اما اگر می‌خواهید علاوه بر لذت بردن از زیبایی‌های طبیعت، سفرتان کمی رنگ و بوی علمی هم به خودش بگیرد، از آبان ماه تا اواخر اسفند که فصل مهاجرت پرندگان به این تالاب است، می‌تواند بهترین زمان سفر به تالاب باشد. در این فصل گونه‌های بسیار نادر و در حال انقراض از سمت مناطق سردسیر روسیه به تالاب گمیشان پناه می‌آورند که باعث به وجود آمدن منظره‌ی زیبایی می‌شوند. حتما قبل از سفر شرایط آب و هوایی منطقه را بررسی کنید تا از بازدیدتان بیشترین استفاده را بکنید.

جاذبه های تالاب گمیشان

هرچقدر هم که اهل ایران ‌گردی باشید و علاقمند به سفر و گشت‌ و ‌گذار در طبیعت، باز هم چشمتان از تماشای منظره‌ی زیبای تالاب با پرندگانی مانند فلامینگو، عقاب‌ دریایی یا غازهای وحشی در محیطی طبیعی و آرام سیر نمی‌شود. اینجاست که یکی از امتیازهای تالاب گمیشان جلوه می‌کند. از آنجایی که منطقه گمیشان حتی در زمستان‌ها نیز نسبت ‌به دیگر مناطق اطراف آب‌ و‌ هوایی نسبتا گرم دارد، در چهار فصل سال پرندگان زیبا در این تالاب جولان می‌دهند.

به این ترتیب اگر اهل پرنده ‌نگری هستید، بعید می‌دانم در ایران جایی بهتر از تالاب گمیشان پیدا کنید. در کنار پرنده‌های زیبا، حیواناتی مانند روباه و شغال نیز در این تالاب زندگی می‌کنند. حتی احتمال زیادی وجود دارد که در گشت ‌و ‌گذاری که به این منطقه دارید، با فُک دریایی هم روبه‌ رو شوید.

گل فشان‌های گمیشان

پدیده جالبی که در این منطقه وجود دارد و نظیر آن را کم در ایران پیدا می‌کنیم، گِل ‌فشان است. همانطور که می‌دانید گل فشان‌ پدیده‌ای طبیعی است که بر اثر آن گِل از دل زمین با قدرت زیادی به هوا پرتاب می‌شود. این قدرت به اندازه‌ای است که بعضی مواقع گل تا ارتفاع ۳۰۰ متری از دل زمین بیرون می‌ریزد و جاذبه‌ای خاص و دیدنی فراهم می‌کند. به شما قول می‌دهیم تفریح در گل فشان نفتیجه به یکی از جذاب ‌ترین خاطره‌های شما در سفر به این تالاب تبدیل خواهد شد.

این گل‌ها سرد هستند و جای نگرانی نیست، حتی می‌توانید در آن شیرجه بزنید! گل ‌فشان قارنیاق و نفتیجه، در این منطقه قرار دارند. یکی از ویژگی‌های جالب گل‌ فشان‌ها این است که اگر روی گل و لای‌ها فندک بگیرید، آتش می‌گیرند.

امکانات تفریحی تالاب گمیشان

انصافا باید اعتراف کرد تالاب گمیشان به لحاظ جاذبه های طبیعی چیزی کم‌ ندارد. در کنار زیبایی‌هایی که پیش رویتان است، زمین صاف اطراف تالاب شرایط را برای کمپ ‌زدن و تفریح فراهم می‌کند. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم چادر مسافرتی و تجهیزات لازم برای خوش‌گذرانی و تفرج در کنار این تالاب زیبا را به همراه داشته باشید. فراموش نکنید که هر لحظه ممکن است در این تالاب پرنده‌ای زیبا به پرواز درآید، پس دوربین عکاسی یا گوشی هوشمند خود را آماده کنید و تصاویر شگفت انگیزی را از این لحظات ثبت کنید.

منطقه شکار ممنوع گمیشان

مدت زیادی است که منطقه گمیشان در فهرست مناطق حفاظت ‌شده‌ی کشور قرار دارد و به لطف چنین ویژگی، با تالابی سروکار داریم که حیوانات در آن با صلح و صفا زندگی می‌کنند و خبری از شکارچیان و مزاحمان حیوانات نیست. ۱۴ هکتار از وسعت تالاب گمیشان کاملا حفاظت می‌شود و حتی گردشگران نیز اجازه ورود به این منطقه را ندارند. در نتیجه برای بازدید از این تالاب و گردش در تمامی قسمت‌های آن باید از سازمان محیط زیست استان گلستان مجوز کتبی بگیرید. لازم به ذکر است این مجوز به ‌راحتی صادر نمی‌شود و به همین دلیل بسیاری ترجیح می‌دهند خودشان را به دردسر نیندازند و به گشت ‌و ‌گذار در مناطق آزاد این تالاب اکتفا می‌کنند.

پوشش گیاهی و جانوری تالاب گمیشان

تالاب گمیشان علاوه بر تأثیر مثبت در آب و هوای منطقه، زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی است. در تالاب گمیشان ۱۱۶ گونه گیاهی موجود است. پوشش گیاهی منطقه را اکثرا گیاهان تالابی و شور پسند تشکیل می دهند. به طور کلی تابستان های گرم و مرطوب و زمستان های ملایمی دارد.

وجود پرندگان خوش‌ آواز و بلند پرواز، تالاب گمیشان را به یکی از دیدنی ‌ترین تالاب‌های منطقه تبدیل کرده است. اما در کنار وجود پرندگان زیبایی مانند چرخ‌ ریسک دم دراز، چکاوک کاکلی، سنقر خاکستری، اردک سر حنایی و پرندگان تیز پروازی مانند عقاب شاهی که تعداد گونه‌‌های پرندگان این تالاب را به ۸۰ گونه می‌رساند، حیوانات دیگری نیز در این تالاب زندگی می‌کنند.

زندگی ۲۰ گونه از آبزیان در این تالاب، جمع پرندگان و حیوانات را تکمیل می‌کند. همین امر باعث می‌شود این منطقه به لحاظ چرخه غذایی چیزی کم‌ نداشته باشد.

راه های دسترسی به تالاب گمیشان

پیش از هر چیز لازم است بدانید که فاصله تهران تا گمیشان برابر با ۴۰۶ کیلومتر است. رانندگی با خودروی شخصی به این منطقه نزدیک ۵ ساعت و ۴۰ دقیقه زمان می‌برد. گردشگرانی که برای دیدن گنبد کاووس راهی این منطقه شده‌اند نیز می‌توانند فاصله گنبد تا گمیشان را در زمانی حدود ۲ ساعت طی کنند.

برای بازدید از تالاب بین المللی گمیشان، باید به شهرستان گمیش تپه گلستان بروید. گمیش تپه، در ۲۰ کیلومتری شمال بندر ترکمن و نزدیک به مرز ایران و ترکمنستان قرار دارد. اگر از سمت گرگان حرکت می‌کنید، باید از طریق میدان بسیج وارد بزرگراه ۷۰ آسیا بشوید. وقتی به کردکوی رسیدید، می‌توانید از طریق جاده‌ی کردکوی- بندر ترکمن مستقیما به بندر بروید. اگر می‌خواهید همچنان از بزرگراه استفاده کنید مسیرتان طولانی‌تر می‌شود. بعد از آن از بندرترکمن به گمیش تپه بروید و مسیرتان را ۱۰ کیلومتری شمال گمیش تپه ادامه بدهید تا محیط بانی تالاب را ببینید.

اقامت در گمیشان

همانطور که گفتیم زمین های صاف اطراف تالاب این امکان را به شما می‌دهد که در  کنار تالاب پادر زده و کمپ کنید. اما اگر با چنین شرایطی راحت نیستید، اصلا نگران نباشید. شما می‌توانید با اجاره ویلا یا سوئیت در گمیشان این دغدغه را برطرف کرده و اقامت و سفری خوش و خاطره انگیز را برای خود و همسفرانتان رقم بزنید.

نکاتی که باید قبل از سفر به گمیشان بدانیم.

گزینه‌های زیادی برای داشتن یک بازدید مفرح و آرامش‌ بخش، دلپذیر و به یاد ماندنی خواهید داشت. اول آن که، در هر فصلی از سال که سفر می‌کنید حتما از وضعیت تالاب اطلاعاتی بگیرید. در بعضی از فصل‌ها، تالاب خیلی خشک می‌شود و در بعضی فصل‌ها حتی می‌توان در آن قایق سواری کرد!

هرچه تالاب پر آب ‌تر باشد، احتمال این که بتوانید پرندگان مهاجر را ببینید بیشتر است. بهتر است از یک راهنما کمک بگیرید تا شما را با انواع مختلف جانوران این منطقه آشنا کند. دیدن پرنده‌های رنگارنگ که دور تالاب می‌چرخند و شکار می‌کنند به طرز عجیبی حال آدم را خوب می‌کند.

متاسفانه در روز‌های آخر هفته، جمعیت زیادی از شکارچیان به این منطقه می‌آیند. شکار‌های بی‌رویه، به محیط زیست این منطقه آسیب جدی می‌رساند.

یکی از ویژگی‌های جالب تالاب گمیشان که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند، تداخل آب شور و شیرین در این تالاب است. این ویژگی، فرصت مناسبی برای پرورش ماهی‌ است. ماهی‌گیری هم از تفریحات محبوب بازدید‌کنندگان این تالاب زیباست.