پاسارگاد شیراز کجاست؟

پاسارگاد شیراز به نوعی مهد تمدن ایران و در بردارنده یک محوطه باستانی بزرگ است که با گذشت سال های زیاد هنوز مرمت چندانی روی آن صورت نگرفته است. ۲۶۰۰ سال پیش کوروش کبیر، نخستین پادشاه هخامنشی، در دشت مرغاب در نزدیکی شیراز بنا کرد. امروزه گردشگران بسیار زیادی از سراسر دنیا برای بازدید از این بنا به شیراز می آیند. شکوه و عظمت این سازه نشان دهنده این است که این منطقه در زمان خود مهد تمدن، آزادی و دموکراسی بوده است. در ادامه این مطلب از مجله لیدوما به معرفی کامل این یادگار دوره هخامنش می پردازیم.

معرفی پاسارگاد شیراز

ف

پاسارگاد شیراز مجموعه ای بزرگ از سازه های باستانی مربوط به دوران هخامنشی است. همانطور که پیش از این گفتیم، این مجموعه در زمان حکومت کورش کبیر ساخته شده و امروزه به عنوان میراث جهانی در یونسکو به ثبت رسیده است. در محوطه مجموعه پاسارگاد چندین ساختمان وجود دارد که می توانید از همه آن ها دیدن کنید. از جمله این ساختمان ها می توان به باغ پادشاهی کوروش، بقایای یک پل، کاروانسرای مظفری، آرامگاه کمبوجیه، آب نماهای باغ پادشاهی پاسارگاد و … اشاره کرد.

البته نکته قابل توجه این است که بیشتر بخش های پاسارگاد شیراز هنوز حفاری نشده اند و به همین دلیل هنوز اطلاعات کاملی درمورد آن وجود ندارد و نیازمند کاوش های باستان شناسی جدید است. معماری این مجموعه شباهت زیادی به معماری معابد و باغ ها دارد و کاخ اصلی در میان درختان انبوه ساخته شده بوده است. اما امروزه آثار چندانی از آن باقی نمانده و درواقع مهم ترین بخشی که امروزه گردشگران را به سمت خود می کشاند، مقبره کورش است.

تاریخچه پاسارگاد شیراز

شاهان هخامنشی همگی علاقه زیادی به ساختن کاخ های بزرگ و با عظمت داشتند و سعی داشتند با ساختن کاخ های سلطنتی در جاهای خوش آب و هوا نامشان را در تاریخ آبادانی کشور باقی بگذارند. در این میان کوروش کبیر بعد از تسخیر بابل تصمیم گرفت کاخی عظیم بنا کند تا به این وسیله عظمت سلسله هخامنشیان را به همگان نشان دهد. به همین دلیل بود که معماران زیادی را از سراسر دنیا به کار گرفت تا کاخی در پاسارگاد بنا کنند. معماری این کاخ بعدها الگوی دیگر پادشاهان هخامنشی هم شد.

کوروش، که بزرگترین و مهم ترین پادشاه ایران در طول تاریخ است، در عمران و آبادانی ایران سنگ تمام گاشت. او در همان ابتدای به تخت نشستن، شهری به عنوان پایتخت و مقر فرمانروایی اش ساخت. در آن زمان سبک معماری و شهرسازی چنین بود که ارگ شهر را بر بلندی و روی پایه های سنگیمی ساختند و ساختمان بناها از سنگ و آجر ساخته می شدند. اما کورش با بهره گیری از شیوه های جدید معماری شهری بزرگ و با عظمت ساخت. طبق کاوش های باستان شناسان و یافته هایی که تاکنون به دست آمده،  باستان شناسی به دست آمده است، پاسارگاد دقیقا در جایی بنا نهاده شده که کوروش، پدربزرگ خود را با کمک مردم از تخت شاهی برکنار کرد و خودش به سلطنت رسید.

علت نامگذاری پاسارگاد

تقریبا ۲۰۰ سال از تغییر نام این منطقه از دشت مرغاب به پاسارگاد گذشته، اما هنوز علت اصلی آن مشخص نیست. به طور کلی توافقی در این مورد وجود ندارد و حتی کلمه پاسارگاد نیز در معانی مختلفی مثل دژ پارسیان، محل استقرار پارسیان، تختگاه پارسه، زیستگاه پارسیان، شهر قدیم ایران و پایتخت کوروش بزرگ ترجمه شده است.

معماری پاسارگاد شیراز

پاسارگاد و کاخ کوروش اولین نمونه از معماری هخامنشی است که سبک خاص معماری بی نظیر دنیای باستان را نشان می دهد. این سازه از ساختمان هایی محصور در میان باغ و دیوار تشکیل شده بود. پاسارگاد در واقع یک اردوگاه بزرگ شامل باغ ها، قصرها و معابد بود که توسط دیواری محصور شده بود.  پیش از این هم گفتیم که هخامنشیان در دوران حکومت خود با ساخت بناهایی مثل پاسارگاد و تخت جمشید قصد داشتند عظمت پادشاهی خود را به همه جهان نشان دهند و الحق که معماری پاسارگاد در واقع یکی از بهترین نمونه های هنر ایران باستان است کوروش با ساخت آن به این هدف خود رسید.

بخش های مختلف مجموعه پاسارگاد شیراز

باتوجه به آن چه تاکنون از زیر خاک بیرون آمده، چهار کاخ و ۲ غرفه است که یکی کاخ اختصاصی و دیگری کاخ بار و پذیرایی نامیده شده است.

مقبره کوروش

مقبره کوروش تلفیقی از معماری ایرانی، میان‌رودان، یونان و مصر است. این بنا یکی از بناهای متمایز به‌جای‌مانده از دوران هخامنشی است که معماری پلکانی آن شباهت زیادی به زیگورات دارد. مقبره کوروش در فاصله یک کیلومتری از دیگر کاخ خای مجموعه پاسارگاد قرار گرفته و تا حدود یک قرن پیش به نام آرامگاه مادر سلیمان معروف بود.

این بنای ۱۱ متری ظاهری کاملا ساده دارد و از سنگ آهک سفید ساخته شده است. بالای سکویی ۶ پله‌ای اتاق آرامگاه قرار دارد که سقف آن از بیرون به‌شکل شیروانی دیده می شود.

کاروانسرای مظفری

کاروانسرای مظفری که در نزدیکی آرامگاه کوروش قرار دارد، در دوره آل مظفر ساخته شد. امروزه از این کاروانسرای۲۰۰ متری، تنها بقایای دیوارها و شالوده بنا باقی مانده است.

مسجد اتابکی

این مسجد در قرن هفتم هجری در دوره حکومت اتابکان ساخته شد. در آن زمان ستون هایی را در فواصل نامنظم در اطراف آرامگاه کوروش قرار دادند و این مسجد را بنا مردند. امروزه این ستون‌ها در محوطه اصلی در نزدیکی کاخ اختصاصی کوروش قرار گرفته اند و کتیبه‌های عربی آن‌ها هنوز قابل مشاهده است.

کاخ بار عام

کاخ بار عام یا کاخ پذیرایی یکی از کاخ های مهم در محوطه باستانی پاسارگاد است. در این کاخ یک تالار مرکزی با هشت ستون قرار داشته و چهار ایوان ستون دار در اطراف این بنا قرار می گرفته. سقف این بنا از چوب، ستون ها، پای دیوارها و گوشه های دیوارها سنگی و کل دیوارها از خشت ساخته شده اند.

کاخ اختصاصی

این کاخ محل زندگی کوروش و بزرگترین کاخ در بین ساختمان های این مجموعه است. تفاوت این کاخ با سایر بناهای موجود در تعداد ستون ها، رنگ زیر ستون ها، تعداد ایوان ها و فرم بناست.

کاخ دروازه ورودی

همانطور که از نامش پیداست این کاخ، مدخل ورودی به مجموعه سلطنتی است. این کاخ یک تالار هشت ستونی و یک نقش برجسته وجود دارد. در این سنگ برجسته پیکر انسانی با چهار بال، تاجی بر سرش و ردایی بلند بر تن می بینیم که نگاهش به سوی مرکز کاخ است. این نقش برجسته که هنوز هم آثاری از آن به جا مانده امروزه عنوان انسان بالدار شناخته می شود.

تل تخت یا مادر سلیمان

تل تخت یا تخت سلیمان در بالای کوه قرار گرفته و مشرف بر کل مجموعه است. حدس زده می شود که این مکان احتمالا مکان استحکامات نظامی بوده است که با وسعت ۸۰۰۰ متر مربع بر روی تپه‌ ای بزرگ در انتهای شمالی پاسارگاد قرار گرفته است.

سنگ نگاره انسان بالدار

یکی از بخش های پاسارگاد که نسبت به سایر سازه ها سالم تر مانده، سنگ نگاره انسان بالدار است. این نگاره مردی با ریش کوتاه، ردای بلند، تاجی بر سال و چهار بال نشان می دهد که به مرکز کاخ نگاه می کند.

شرایط بازدید از پاسارگاد شیراز

ساعت بازدید از محوطه پاسارگاد شیراز در دو فصل بهار و تابستان از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۹:۳۰ و در نیم سال دوم از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۷:۳۰ عصر است. امکان بازدید از پاسارگاد شیراز در همه روزهای هفته به غیر از ایام سوگواری وجود دارد.

قیمت بلیت بازدید از پاسارگاد شیراز طبق نرخ مصوب در سال ۱۴۰۰ برای گردشگران خارجی پنجاه هزار تومان و برای گردشگران داخلی پنج هزار تومان است.

بهترین زمان بازدید از پاسارگاد شیراز

بازدید از پاسارگاد در همه فصول امکان پذیر است و گردشگران هم در هر فصلی از سال از این مکان دیدن می کنند. با این وجود فصل بهار بهترین زمان برای بازدید از این مجموعه است. البته توجه کنید زمانی به بازدید پاسارگاد بروید که هوا روشن باشد و بتوانید چند ساعتی را با خیال راحت به گشت و گذار د رکاخ کوروش بگذرانید.

مسیر دسترسی به پاسارگاد شیراز

فاصله شیراز تا پاسارگاد ۱۲۳ کیلومتر است که برای رسیدن به پاسارگاد شیراز باید ابتدا وارد جاده شیراز- اصفهان شوید. سپس این مسیر را به سمت شهرستان سعادت شهر ادامه دهید تا به یک جاده فرعی برسید. حدود ۲۰ کیلومتر بعد، به روستای روستای مادر سلیمان می رسید. دیگر چیزی نمانده. تنها چهار کیلومتر با شهر پاسارگاد فاصله دارید.

اقامت در پاسارگاد شیراز و اطراف

برای عاشقان تاریخ و کوروش امکان اجاره اقامتگاه در پاسارگاد وجود دارد. پس نگران نباشید. علاوه بر این برای کسانی که به شیراز سفر کرده و ترجیح می دهند به جای ماندن در پاسارگاد به دیدن سایر جاهای تاریخی شیراز نیز بروند اجاره ویلا و سوئیت در شیراز بهترین گزینه است تا مدتی را که در این شهر به سر می برند، جای امن و راحتی برای استراحت و اقامت داشته باشد.