مجموعه میدان شهرداری، گنجینه تاریخی شهر رشت

بگذارید همین ابتدای کار بگویم. محال است به رشت سفر کنید و سری به میدان شهرداری رشت نزنید. حتی همه آنانی که برای طبیعت گردی و گشت و گذار در دل جنگل راهی رشت می‌شوند هم برای دیدن این گنجینه تاریخی زیبا برنامه ریزی می‌کنند.

ساختمان‌هایی با معماری متفاوت، دیوارهای سفید و سقف‌های قرمز رنگ شما را مجذوب خود خواهند کرد. زمانی‌که باران ببارد، این منطقه حال و هوای دیگری دارد، صدای باران و صدای زنگ ساعت کاخ شهرداری با هم آمیخته شده و نوایی منحصر به‌ فرد در گوش شما طنین‌انداز خواهد شد. شب های میدان شهرداری را هم که نمی‌شود از دست داد. در ادامه این مطلب از لیدوماتریپ با ما همراه باشید تا به قدر کافی برای دیدن این گنجینه‌ی زیبا تشویق و تحریک شوید.

معرفی میدان شهرداری

مجموعه میدان شهرداری رشت که در اوایل سلطنت رضا پهلوی (۱۳۰۴-۱۳۲۰ ه. ش) احداث شد، شامل کاخ شهرداری، موزه پست و ساختمان قدیمی هتل ایران است. ساختمان شهرداری و برج ساعت آن نماد شهر رشت می‌باشد هنگام وقوع زلزله ویرانگر منجیل در سال ۱۳۶۹ آسیب دید و چندی بعد بازسازی میدان شهرداری توسط روبرت واهانیان به همان صورت سابق انجام شد.

آدرس: رشت، شریعتی، نرسیده به زیرکوچه (شهید کامران ملک پور)

تاریخچه میدان شهرداری رشت

میدانی که حالا به نام شهرداری رشت می‌شناسیم از زمانی که رشت مرکز زندگی و تجارت بود به عنوان مرکز شهر شناخته می‌شد.میدان شهرداری رشت تا پیش از اینکه توسط اداره بلدیه به‌عنوان محلی برای احداث ساختمان جدید شهرداری انتخاب شود، تپه‌ای بود که روی آن مقبره آقا سید جعفر قرار داشت.

این میدان و مجموعه ساختمان‌های اطرافش در فاصله سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ یعنی اوایل سلطنت رضاشاه پهلوی ساخته شدند.

معماری میدان شهرداری رشت

ساخت و معماری این بنا از حضور روس ها نشئت و تاثیر گرفت. طرح و الگوی اولیه آن از شهر سن پترزبورگ الهام گرفته و سبک معماری همانند معماری بناهای آن دوره‌ی روس ها است. از آن زمان تا به حال میدان شهرداری و ساختمان های اطراف آن دست خوش تغییراتی قرار گرفته اند، ولی نمای کلی خود را حفظ نموده اند. موزه پست، برج ساعت، تلگراف، ساختمان قدیمی ایران هتل، میدان شهرداری و غیره با اینکه تغییراتی هر چند اندک داشته اند ولی هنوز توانسته‌اند نمای کلی خود را حفظ کنند و به عنوان آثار تاریخی رشت شناخته شوند. خیابان های اطراف میدان شهرداری از آن زمان ها تغییرات زیادی داشته اند و به پیاده روهای بزرگ تبدیل شده، که همین امر باعث ایجاد نمایی زیبا در اطراف میدان گشته است.

این میدان و ساختمان‌های اطرافش را به سبک نئوکلاسیک و بر‌گرفته از معماری خیابان نوسکی شهر سن‌ پترزبرگ روسیه ساخته شده‌اند.

وقتی بیرون و داخل ساختمان‌ها را ببینید متوجه خواهید شد که معماری آن با تمام ساختمان‌ها متفاوت است. دیوارهای تمام سفید، ردیف‌های بلوک بزرگ، پله‌های باریک، نرده‌های چوبی و پنجره‌های چوبی و هلالی شکل.

مهندس و طراح اصلی ساختمان شهرداری فردی از ارامنه مقیم رشت به نام آرتم سرداراف است. طبق اسناد و مدارک بازمانده تاریخ افتتاح و انتقال اداره شهرداری به این ساختمان سال ۱۳۰۵ است.

دیدنی های میدان شهرداری رشت

در محوطه و حوالی میدان شهرداری که قدم می‌زنید گویی قدم به سن پطرز بورگ گذاشته‌اید. میدان شهرداری از آن جاهایی است که نمی‌شود از خیر دیدنشان گذشت. هر چقدر هم که تاریخ زده باشید این مجموعه یکی از آن جاذبه‌های تاریخی است که شما را در خود غرق کرده و آرام آرام عاشقتان می‌کند.

کاخ شهرداری

عمارت شهرداری رشت که به آن کاخ شهرداری رشت نیز می‌گویند یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی میدان شهرداری است. طراحی ساختمان شهرداری رشت در سال ۱۲۸۶ و به دستور بلدیه وقت آغاز شد. شهرداری رشت تا پیش از اتمام ساختمان فعلی در ساختمانی در خوشتاریا مستقر بود. در سال ۱۲۸۸ با سرکوب جنبش میرزا کوچک خان جنگلی، نیروی انتظامی گیلان عهده‌دار اداره شهر رشت شد. در آن زمان، ریاست بلدیه، امری فرمایشی بود و پس از به ریاست رسیدن یاور محمود خان، دستور شروع احداث ساختمان جدید در شهرداری رشت صادر شد.

میدان شهرداری رشت که اکنون به یکی از مهم‌ترین مراکز استان تبدیل شده، زمانی تپه‌ای بود که روی آن مقبره آقا سید جعفر قرار داشت. جالب است بدانید که پس از اتمام مراحل ساخت ساختمان، مقبره‌ای برای آقا سید جعفر در نظر گرفته نشد.

کاخ شهرداری رشت در تاریخ ۴ اردیبهشت سال ۱۳۰۵ مصادف با تاج‌گذاری پهلوی اول افتتاح شد. در اول تیرماه سال ۱۳۰۵ مطلبی در روزنامه پرورش درج شد که خبر از انتقال اداره بلدیه به ساختمانی جدید می‌داد. از آن زمان به بعد، ساختمان شهرداری و برج ساعت واقع شده در میدان شهرداری به مهم‌ترین نماد شهر رشت تبدیل شد و از آن زمان تاکنون به‌عنوان مقر شهرداری رشت شناخته می‌شود.

مقبره ابو جعفر

زمین ساختمان بلدیه پیش از ساخت عمارت، تپه بود. روی این تپه نیز بقعه‌ای به نام آقا سید ابوجعفر قرار داشت که این بقعه پس از ساخت عمارت، به حیاط عمارت شهرداری منتقل شد. اطراف مقبره سید ابوجعفر گورستان و باغ بزرگی بود که به گزارش اولین سفیر آمریکا در دوره ناصرالدین شاه قاجار یعنی ساموئل بنجامین دارای منظره‌ای زیبا بود. مزار این بزرگوار گنبد و گلدسته‌ای داشت و درختان چنار بسیاری در محوطه مقبره وجود داشتند. در صحن مقبره برجی آجری ساخته شده بود که بالای آن نقاره‌خانه‌ای وجود داشت که در زمان برآورده شدن حاجات به صدا در می‌آمد.

هتل ایران

یکی دیگر از بناهایی که در این منطقه قرار دارد، هتل میدان شهرداری رشت است. این مرکز اقامتی قدیمی همزمان با تاسیس دیگر بناها احداث شد و امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. هتل ایران حدود ۱۸۰۰ متر زیربنا دارد و تا سال ۱۳۷۷ از آن استفاده‌های مختلفی می‌شد. تا اینکه بعدها توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شد و بخش‌هایی از آن مورد مرمت قرار گرفت. این هتل در زمان خود جایی باشکوه و محل اقامت افراد مشهور زیادی بود و امروزه همچنان زیبایی خود را حفظ کرده است. بد نیست بدانید که این هتل در آثار ملی به ثبت رسیده است.

اداره پست

این ساختمان هم مثل چند بنای دیگر میدان شهرداری در اوایل دوره پهلوی ساخته شده، یعنی حدود صد سال قدمت دارد. اداره پست شهر رشت هنوز هم در این ساختمان است؛ اما قرار است که ساختمان پست تبدیل به موزه شود.

هر سال نیز نمایشگاه‌های پول و سکه، پست، تمبرهای قدیمی و ارتباطات در این ساختمان برگزار می‌شود. اگر خوش‌شانس باشید شاید زمان برگزاری یکی از نمایشگاه‌ها برسید. این بنا هم مثل ساختمان‌های دیگر اطراف این میدان تاریخی به عنوان یک اثر ملی ایران به ثبت رسیده است.

کتابخانه ملی رشت

کتابخانه ملی رشت که در ضلع غربی میدان شهرداری قرار گرفته، اولین کتابخانه ملی است که در ایران ساخته شده است. بنای ساختمان کتابخانه نمونه‌ای از معماری اروپای شرقی است و به‌دلیل استفاده از مصالح باکیفیت، بنای آن همچنان مستحکم و پابرجاست.

یکی از وجوه تمایز این کتابخانه با دیگر کتابخانه‌های سراسر ایران این است که کتابخانه ملی رشت تنها کتابخانه مردمی در سراسر ایران است. به این مفهوم که این مرکز به هیچ ‌وجه به دولت وابسته نیست و در نتیجه برای تأمین هزینه‌های جاری خود شامل حقوق کارمندان و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات از اجاره مغازه‌هایی استفاده می‌کند که متعلق به این مجموعه هستند.

کتابخانه ملی رشت ۱۵۰ هزار جلد کتاب چاپی و ۱۷۵۰ جلد کتاب خطی دارد. تعداد اعضای فعال این کتابخانه ۲۰ هزار نفر است و روزانه حدود ۱۵۰۰ نفر از آن استفاده می‌کنند.

موزه میدان شهرداری و مرکز اداره اسناد

در یکصدمین سالگرد شهرداری رشت یعنی در سال ۱۳۸۶ و همزمان با آغاز به کار ساخت ساختمانی جدید برای شهرداری رشت، قرار شد بخشی از ساختمان شهرداری فعلی به موزه بلدیه و مرکز اسناد شهرداری رشت تبدیل شود.

تیر ماه سال ۱۳۹۲ اجلاسی توسط مجمع مشورتی کلانشهرها صورت گرفت و قرار شد موزه بلدیه و مرکز اسناد شهرداری رشت در کاخ شهرداری رشت ایجاد شود. در این اجلاس برای تغییر کاربری هتل ایران نیز تصمیماتی اتخاذ شده و قرار شد این بنای تاریخی به موزه معاصر تبدیل شود. علاوه‌ بر این، اجلاس مجمع مشورتی کلانشهرها تصویب کرد که یکی از خانه‌های قدیمی شهر رشت یا عمارت کلاه فرنگی به موزه مشروطه گیلان تبدیل شود.

با توجه به اینکه ساختمان جدید شهرداری رشت هنوز آماده نشده است، فرآیند تبدیل کامل کاخ شهرداری به موزه بلدیه و مرکز اسناد رشت همچنان در دستور کار قرار دارد.

مجسمه های پیاده راه شهرداری

جذابیت‌های میدان شهرداری تنها به ساختمان‌های آن نیست، بلکه آبنماها و تندیس‌های آن نیز جلوه‌ای خاص به فضا بخشیده‌اند. ناگفته نماند که مجسمه قدیمی‌ترین عکاس رشت (استاد دروی)، تندیس میرزا کوچک خان جنگلی (در ابتدای خیابان سعدی)، مجسمه‌های زن شالیکار، پیرمرد دوچرخه‌ سوار و غیره از جمله زیبایی‌های میدان محسوب می‌شوند. همچنین می‌توانید پس از بازدید از آن‌ها در پیاده راه فرهنگی میدان شهرداری رشت قدم بزنید و عکس یادگاری بگیرید.

میدان شهرداری رشت در شب

حالا که با ساختمان‌های حوالی این میدان آشنا شدید، می‌توانید با آگاهی بیشتر در آن اطراف بگردید و ماجراجویی کنید. اما تصور اینکه از این همه زیبایی در شب دیدن کنید، چیز دیگری است. اگر در نیمه دوم سال به رشت بروید، این شانس را دارید تا در زیر باران در خیابان سنگفرش قدم بزنید و از هوای دلپذیر آنجا لذت ببرید.

تماشای میدان شهرداری در شب چیزی است که شاید هر گردشگری آن را تجربه نکند. نورپردازی‌های دلفریب، بوی نم باران، دیدن بناهای قدیمی و شنیدن صدای زنگ ساعت چیزی است که شاید در هیچ جای دیگر تجربه نکنید و حسابی شما را به وجد آورد. پس اگر فردی ماجراجو هستید، حتما در شب نیز به دیدن میدان شهرداری بروید و با عکس‌هایی رویایی آلبومتان را زینت ببخشید.

موقعیت و مسیرهای دسترسی میدان شهرداری رشت

برای رفتن به این میدان ابتدا باید وارد استان سر سبز گیلان شوید و سپس به سمت شهر رشت حرکت کنید. با رسیدن به شهر رشت می توانید با استفاده از وسایل نقلیه عمومی، ون و یا تاکسی  خود را به میدان شهرداری برسانید. برای صرفه جویی در هزینه ها بهتر است از تاکسی ها و یا ون ها استفاده کنید. خیابان های علم الهدی، شریعتی، امام و میدان سبزه به میدان شهرداری منتهی می شوند. قبل از حرکت و ورود به این خیابان ها برای دسترسی به میدان شهرداری بهتر است از وضعیت طرح ترافیکی در آن روز مطلع شوید.

کافه های میدان شهرداری رشت

پس از یک گشت و گذار جانانه وقت آن است که خود را در یک کافی شاپ دنج به یک فنجان قهوه داغ مهمان کنید. ما به شما تریا پاسارگاد را پیشنهاد می‌کنیم که در نزدیکی میدان قرار دارد و با خوشمزه‌ ترین خوراکی‌ها از شما پذیرایی می‌کند. همچنین می‌توانید به کافه هنر بروید و یک کیک لذیذ سفارش بدهید. این دو کافه فاصله نه چندان زیادی با میدان شهرداری دارند و حتی با پای پیاده نیز می‌توانید خود را به آنجا برسانید.

شکم گردی در اطراف میدان شهرداری رشت

اگر به وقت شام یا ناهار در اطراف میدان شهرداری بودید خیالتان از بابت غذا راحت باشد. در اطراف این میدان چندین رستوران خوب هست که می‌توانید در آن‌ها دلی از عزا در آورید. از جمله این رستوران های رشت که در اطراف میدان شهرداری قرار دارند می‌توان به رستوران حاج مهدی، رستوران مامان جون، رستوران مهر و آش خانه حسنی اشاره کرد.

اقامت در اطراف میدان شهرداری

شهر رشت به دلیل استقبال سالانه گردشگران از آن، مکان‌های زیادی را به عنوان اماکن اقامتی تدارک دیده است. اگر می‌خواهید در هتل های رشت که در اطراف و نزدیکی میدان شهرداری هستند اقامت داشته باشید بهتر است یکی از هتل‌های کادوس، شبستان و یا اردیبهشت را برای اقامت انتخاب کنید.

یک راه دیگر برای اقامت نیز اجاره انواع دیگر اقامتگاه نظیر ویلا و سوئیت و… است. در هر دو صورت برای رزرو آسان تر هتل و یا ویلا و سوئیت می‌توانید به صفحه رزرو اقامتگاه در رشت مراجعه کنید و واحد درخواستی‌تان را پیدا کرده و رزرو کنید.

تفریحی تمام عیار در میدان شهرداری رشت!

چند بنای تاریخی و دیدنی‌های تماشایی گوشه و کنار میدان، چند ساعتی شما را به خود مشغول می‌کند.اگر اهل بازار‌گردی هستید، بازار سنتی رشت هم در نزدیکی میدان است. می‌توانید سری هم به بازار بزنید.

می‌توانید در کنار پیاده‌ روی عکس‌های یادگاری زیبایی هم بگیرید. بعد از یک پیاده روی حتما هوس خوردن یک خوراکی خوشمزه و محلی کرده اید. به اطرافتان نگاه کنید حتما در چند قدمی‌تان دکه‌های خوراکی فروشی را می‌بینید، پس معطل نکنید.

از امکاناتی که شهرداری رشت در این منطقه برای افراد سالمند و کم‌ توان و حتی گردشگران در نظر گرفته، استفاده از خودروهای برقی است. این خودرو‌ها که با محیط زیست سازگار هستند برای جابجایی و راحتی مسافران برای گردش در میدان و رسیدن به بازار رشت در حال تردد و خدمت‌رسانی هستند. اگر از پیاده‌ روی خسته شده‌اید و می‌خواهید به انتهای پیاده‌ راه برسید می‌توانید از این ماشین‌ها استفاده کنید.