کاخ عالی قاپو اصفهان کجاست؟
همه ما اصفهان را به شهری تاریخی می‌شناسیم که پر است از جاذبه‌های مختلفی که هر یک سر گذشتی عجیب داشته‌اند. در این مقاله می‌خواهیم راجع به یکی از آنها یعنی کاخ عالی قاپو اصفهان صحبت کنیم.
حکایت کاخی که طی صد سال ساخته شده و داستان‌های زیادی را پشت سر گذاشته و تبدیل به بنایی شده که حالا می‌بینیم. اگر شما هم کنجکاو هستید تا درباره این کاخ اطلاعات کامل‌تری داشته باشید تا پایان مقاله همراه با مجله گردشگری لیدوماتریپ باشید.
همه چیز درباره کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو اصفهان را که جزئی از جاذبه های گردشگری اصفهان است و در میان نقش جهان قرار گرفته را همه ما ایرانی‌ها می‌شناسیم. اما شاید اطلاعات چندانی راجع به این کاخ، تاریخچه آن و سرگذشتی داشته است نداشته باشیم.
کاخی ۶ طبقه که مساحتی ۱۸۰۰ متری دارد و از آن به عنوان بلندترین کاخ صفویه یاد می‌کنند. این کاخ به قدری زیباست که هر بیننده‌ای که آن را می‌بیند محو زیبایی آن میشود. اما برای کسی که همه چیز را درباره کاخ عالی قاپو اصفهان می‌داند همه چیز رنگ و بویی دیگر دارد.
کلمه عالی قاپو که از دو بخش عالی و قاپو تشکیل شده در زبان ترکی به معنای «سر بلند» و یا «درگاه بلند» می‌باشد. بنایی که به دستور شاه عباس اول ساخته شده و حتی حالا هم از آن به عنوان یک شاهکار معماری یاد میشود.
تاریخچه کاخ عالی قاپو
بیایید قبل از هر چیزی تاریخچه کوتاهی راجع به عمارت عالی قاپو اصفهان بدانیم. قدمت ساخت این کاخ به دوران صفویان و حکومت شاه عباس اول برمی‌گردد. البته که شروع ساخت این بنا در دوران شاه عباس و اتمام و تکمیل آن به مرور در دوران شاه عباس دوم و شاه سلطان حسین می‌رسد. فواصل زمانی که بین ساخت قسمت‌های مختلف این بنا وجود داشت باعث شد تا اتمام عمارت عالی قاپو ۱۰۰ سال طول بکشد.
اما نتیجه این زحمات تبدیل به شاهکاری بی نظیری شده که با گذشت چند صد سال از عمر آن هنوز هم که هنوز است در جهان به عنوان یک شاهکار معماری مورد توجه قرار می‌گیرد. بنایی به همین نام نیز در قزوین وجود دارد که در مقابل تزئینات عالی قاپو اصفهان به هیچ عنوان قابل مقایسه نیستند. شاه عباس با انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان می‌خواست که اقتدار و عظمت دولت خود را به نمایش بگذارد و به همین خاطر اقدام به ساخت چنین بنایی کرد و به بهترین شکل ممکن هم توانست از پس این کار برآید.
این بنا در ابتدای ساخت تنها دارای ۲ طبقه بود و بعدها با افزایش جمعیت اصفهان و گسترش پایتخت قصد داشتن تا این مقر حکومتی را بسیار با عظمت جلوه بدهند. همین موضوع باعث شد تا طبقات سوم، چهارم و نیم طبقه پنجم هم به این بنا اضافه شود.
در مرحله بعدی؛ ساختمانی برجی شکلی به این طبقات اضافه شد که به تالار موسیقی معروف است و آخرین طبقه این بنا به حساب میاید. البته این پایان کار نبوده است. بعدها برای افزایش طول عمارت یک ایوان به سمت میدان نقش جهان اضافه میشود و در مرحله آخر ۱۸ ستون به این ایوان تازه ایجاد شده اضافه می‌گردد و این پایان کار ساخت کاخ عالی قاپو اصفهان است. در تزئینات داخلی این بنا نیز از کاشی هفت رنگ، مینیاتورهای ایرانی و نقاشی‌های اروپایی نیز استفاده شده و زیبایی این بنا را به حد اعلا رسانده است.
معماری کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو ساختمانی ۴۸ متری با ۶ طبقه می‌باشد. اما نکته جالب معماری این ساختمان این است که از هر جهت که به کاخ نگاه می‌کنید تعداد طبقات متفاوتی می‌بینید. از جلو ساختمانی دو طبقه، از پشت پنج طبقه و از طرفین سه طبقه دیده میشود اما در اصل ساختمانی شش طبقه است!
برای اتصال و ارتباط بین طبقات این کاخ دارای ۳ راه پله می‌باشد که دوتای آن به صورت مارپیچ که از دو طرف طبقه اول شروع شده و تا انتها حدود ۹۴ پله می‌خورد. یک راه پله زیگزاگ نیز وجود دارد که برای استفاده پادشاه و خانواده آن مورد استفاده بوده است. یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های معماری کاخ عالی قاپو اصفهان که از خاص‌ترین جاهای دیدنی های اصفهان به حساب می‌آید ایوان عالی قاپو است. این ایوان بعدها به این عمارت اضافه گردید.
از پله‌ها که بالا می‌روید به طبقه سوم که می‌رسید ایوان بزرگ و زیبایی را خواهید دید که تزئینات آن عظمت خاصی به این عمارت داده است. همچنین حوضی مسی در وسط این ایوان قرار گرفته که هم برای آب رسانی به طبقه‌های بالایی ساخته شده و بوده و هم وجود این آب باعث می‌شده تا هوای ایوان خنک و مرطوب بماند.
پلان کاخ عالی قاپو اصفهان
پلان کاخ عالی قاپو اصفهان به نحوی است که ساختمان را به دو بخش اصلی ورودی کاخ و ساختمان اصلی تقسیم کرده است. درست است که این کاخ به مرور و طی چندین سال و در چند مرحله مختلف ساخته شده است اما این موضوع باعث شده تا عمارت همبستگی خود را از دست بدهد، بلکه همه قسمت‌ها به بهترین نحو با هم در ارتباط بوده‌اند و همین باعث شده تا شاهکاری هنری – معماری خلق شود.
عکس هایی از کاخ عالی قاپو اصفهان
ورودی کاخ عالی قاپو
همان‌طوری که گفتیم کاخ عالی قاپو از دو بخش کلی ورودی و ساختمان اصلی ساخته شده است. برای ورود به این کاخ پنج درب مختلف وجود دارد که ورودی آن از میدان نقش جهان مهم‌ترین آن به حساب میاید.
ورودی این کاخ محل ارتباط با دیگر عمارت‌ها و خود میدان نقش جهان بوده و از این جهت اهمیت بسیاری داشته و به آن دروازه دولت‌خانه گفته میشود. نکته مهم و قابل توجهی که خیلی‌ها هم از آن خبر ندارد این است که وقتی شاه عباس اول به نجف سفر می‌کند درب ساده بارگاه امام علی را همراه خود به اصفهان می‌آورد و درب نقره‌ای را پیشکش می‌کند. به همین خاطر است که این درب همیشه پیش مردم بسیار با اهمیت و با ارزش بوده و هنگام ورود به این در ادای احترام می‌کردند. حتی خود شاه عباس نیز هنگام عبور از این در از اسب پیاده شده و ادای احترام می‌کردند.
همچنین گچ‌بری‌های خاصی در این طبقه انجام گرفته که به آن کشته بری گفته میشود و نقوش ظریف گل و مرغی در این گچ‌بری‌ها به چشم می‌آید. اگر در یک گوشه از این طبقه بایستید و چیزی را زمزمه کنید درست در نقطه مقابل شما صدایتان به وضوح شنیده خواهد شد.
طبقه دوم عمارت
طبقه دوم عمارت هم زیبایی‌های خاص خودش را دارد. نقاشی‌های زیبایی که بروی سقف این طبقه نقش بسته و طرح‌های بسیار ظریفی در آن نقش بسته است. همچنین این طبقه دارای ۴ گوشفیل می‌باشد که نشان دهنده چهار فصل اصلی هستند و نقش‌های جذابی از گیاهان و حیوانات در آن نقش بسته است. به احتمال زیاد از این طبقه برای اسکان خدمتکاران و نگهبانان استفاده می‌کردند.
طبقه سوم
این طبقه دارای تالار بزرگی است که در طرفین آن این تالار سه اتاق قرار گرفته که هر یک به دیگری راه دارد. از زیبایی تزئینات آن هم که نیازی به توضیح نیست این طبقه هم درست مانند گوشه به گوشه این عمارت پر است از نقش و نگارها و گچ‌بری‌هایی است که هر یک با ظرافت تمام کامل شده‌اند.
ایوان فوق‌العاده این کاخ نیز در طبقه سوم آن قرار گرفته است. ایوانی دیدنی که با ۱۸ ستون با ارتفاع ۲۰ متر ساخته شده است. از این ایوان که به نقش جهان نگاه می‌کنید مسجد شیخ لطف الله درست در روبرویتان، در سمت راست مسجد شاه و در سمت چپتان سر در قیصریه را خواهید داد. تماشای همه جاهای دیدنی اصفهان که در میدان نقش جهان قرار گرفته از پشت این ایوان تجربه‌ای بسیار لذت بخش خواهد بود.
طبقه چهارم و پنجم
این طبقات از سمت شمالی و جنوبی عمارت قابل مشاهده نیست. این موضوع این احتمال را پر رنگ می‌کند که طبقه پنجم مجموعه حرم‌سرا بوده و برای استراحت شاه استفاده می‌شده است. جزئیات این طبقات نیز بسیار دیدنی هستند.
از ایوان کاخ عالی قاپو چه استفاده هایی می شود؟
احتمالاً وقتی وارد این بخش می‌شوید و عظمت و زیبایی که ایوان را که می‌بینید برایتان این سؤال پیش بیاید دلیل وجود چنین ایوانی در کاخ عالی قاپو اصفهان چیست؟
ایوان کاخ عالی قاپو دارای ۱۸ ستون می‌باشد که همگی با آینه کاری تزئین شده‌اند که متأسفانه در حال حاضر اثری از این آینه کاری ها نمانده است. سقف کاخ نیز با نقوش فوق‌العاده زیبا و نقش‌برجسته‌های چوبی تزئین شده و از آنجا به خوبی نمای کلی میدان نقش جهان به چشم می‌خورد.
احتمالاً از این ایوان شاهان صفوی برای تماشای جشن‌ها و مراسمتی که در نقش جهان برگزار می‌شده استفاده می‌کردند یکی از مهم‌ترین مراسمات آن دوران بازی چوگان بوده که از ورزش‌های مهم آن زمان به حساب می‌آمده و شاهان از ایوان کاخ عالی قاپو که به بهترین شکل تزئین شده برای تماشای این بازی استفاده می‌کردند.
اتاق موسیقی عالی قاپو
بدون شک می‌توان آخرین طبقه این عمارت که اتاق موسیقی در آن قرار دارد را شاهکاری استثنایی در معماری کاخ عالی قاپو دانست. هر کسی که قدم به این اتاق می‌گذارد میخکوب زیبایی و جذابیت بی حد این اتاق می‌گردد.
گچ‌بری‌های سه بعدی و برجسته‌ای که به آن تنگ بری گفته میشود و هر کدام یک آلت موسیقی و یا جام را نشان می‌دهد و تصویر خیره‌کننده‌ای برای بازدیدکنندگان به وجود آورده است. وقتی که به ترتیب از طبقه اول به طبقه آخر این کاخ می‌آیید فضایی مدرن‌تر این اتاق و تزئینات این طبقه به نسبت دیگر طبقات به خوبی به چشمتان می‌آید. اما چیزی که این اتاق را در جهان تبدیل به یک شاهکار معماری کرده نه فقط تزئینات و زیبایی آن است بلکه طراحی مهندسی صدایی است که در آن زمان در این اتاق انجام گرفته است.
اشکال سه بعدی موجود در سقف و دیوارها باعث سبب گیر کردن صداها می‌شده و یک صدای بی نقصی را منعکس می‌کند و صدایی که هنگام بخش موسیقی در این اتاق شنیده میشود هیچ شبیه به دیگر مکان‌ها نیست.
عکس مینیاتور داخل کاخ عالی قاپو
مینیاتورهای زیادی در این کاخ نقاشی شده که بیشتر آن ها به قلم هنرمند بزرگ رضا عباسی است. مینیاتورهایی که تصاویری از اشکال زیبا، شاخ و برگ، پرندگان و حیوانات و انواع ظرف‌ها است که در جای‌جای این عمارت نقش بسته از زیباترین تزئینات این کاخ عالی قاپو اصفهان به حساب می‌آید.
آدرس کاخ عالی قاپو اصفهان
دسترسی به کاخ عالی قاپو در اصفهان راحت‌ترین کاری است باید انجام دهید. در هر کجای شهر که باشید می‌توانید با تاکسی به راحتی خود را به میدان نقش جهان برسانید. حالا چند ساعتی از بهترین زمان سفرتان به بازدید از میدان نقش جهان خواهد گذشت که کاخ عالی قاپو نیز یکی از بخش‌های این جاذبه گردشگری در اصفهان است.
البته که دیدنی ها اصفهان فقط به این موارد ختم نمی‌شود. به طور مفصل در مقاله جاهای دیدنی و جاذبه های گردشگری اصفهان راجع به دیدنی های نصف جهان صحبت کرده‌ایم، که بازدید از میدان نقش جهان یکی از دیدنی های اصفهان است. اصفهان با این همه شگفتی که در خود جای داده بدون شک از بهترین انتخاب‌ها برای سفر به شهری تاریخی است که به خوبی توانسته بخش مدرن را نیز در خود جای دهد.
