کاخ ها و عمارت های تاریخی شیراز

شهر شیراز چون تابلویی خیره‌کنند از تاریخ کهن فارس در ایران است. جاذبه‌ها و دیدنی‌های این شهر بی‌نظیر و فراوان‌اند. وجود همین تاریخ و هنر و فرهنگ ایرانی شیراز را به یکی از قطب‌های گردشگری کشور بدل کرده است. علاوه بر این فرهنگ کهن ایرانی برای توریستان خارجی نیز محبوب است و شیراز، سالانه پذیرای بسیاری از گردشگران خارجی است. یکی از این جاذبه‌های دوست داشتنی وجود عمارت های شیراز است. این عمارت‌ها با تلفیقی از هنر، خلاقیت و معماری اصیل ایرانی ساخته شده و یکی از فوق‌العاده‌ترین آثار باستانی و تاریخی شیراز هستند. در این مقاله سفری تاریخی به شیراز کرده و کاخ های تاریخی شیراز را خواهیم شناخت.

کاخ های تاریخی شیراز

معروف‌ترین کاخ شیراز بی‌شک کاخ‌های موجود در تخت جمشید هستند. مجموعه کاخ‌های این شهر باستانی از کهن‌ترین و باشکوه‌ترین کاخ های تاریخی شیراز است که هر تماشاگری را حیرت زده می‌کند. سازه‌های کاخ‌ها در طول سالیان و با وجود آسیب‌های طبیعی و تخریب دشمنان باقی مانده و نمادی از شکوه و قدمت حکومت‌ها به شمار می‌آیند. البته شیراز جز این کاخ‌ها کاخ‌های تاریخی دیگری نیز دارد که در حومه و یا داخل شهر پراکنده‌اند.

کاخ های تاریخی شیراز معمولا شاه نشین و یا محلی برای تشریفات حکومتی بوده‌اند. اما امروزه تعدادی به عنوان موزه و تعدادی برای بازدید گردشگران استفاده می‌شوند.

از کاخ های تاریخی شیراز می‌توان به کاخ آپادانا، کاخ تچر، کاخ هدیش، کاخ ملکه، کاخ خزانه شاهی، کاخ نشیمن و کاخ شورا در تخت جمشید اشاره کرد.

کاخ آپادانا، از جمله زیباترین کاخ های تاریخی شیراز

کاخ آپادانا یکی از قدیمی‌ترین کاخ‌ها و یکی از ۳۰ عجایب تخت جمشید است. است که در سال‌های ابتدایی ساخت این شهر بنا شده و قدمتی در حدود ۲۵۰۰ سال دارد. آپادانا به فرمان داریوش بزرگ و برای برگزاری جشن‌های نوروزی و پذیرش نمایندگان کشورهای مختلف استفاده می‌شده است.

این کاخ از جمله کاخ های شیراز است که پر از نقوش و سنگ نبشته‌هاست.  کاخ آپادانا توسط پلکانی در قسمت جنوب غربی آن با کاخ تچر ارتباط دارد. این کاخ از ۷۲ ستون تشکیل شده‌ بوده که هریک ۱۲ متر ارتفاع داشتند. در حال حاضر تنها ۱۴ ستون از آپادانا پابرجاست که نمایی بسیار شگفت‌انگیز دارند. برای تماشای این کاخ باستانی و نقوش معروف پلکان‌های آن می‌توانید به مرودشت در ۴۵ کیلومتری شیراز بروید.

کاخ تچر:

کاخ تچر یک کاخ زمستانی بوده چرا که کلمه تچر به معنای خانه زمستانی است. این کاخ نیز به فرمان داریوش کبیر بنا شده و کاخ اختصاصی وی بوده‌است. کاخ تچر پر از کتیبه‌ها و سنگ نبشته‌هاست و همین موضوع آن را به موزه خط تخت جمشید بدل کرده است. تچر در واقع متنوع‌ترین کاخ شیراز از لحاظ تاریخی بوده و در آن کتیبه‌هایی از زمان باستان تا دوران پهلوی وجود دارند.

قسمت اصلی کاخ توسط داریوش بزرگ و ایوان و پلکان سنگی جنوبی توسط خشایار شاه و پلکان سنگی غربی توسط اردشیر دوم بنا شده‌است.

کاخ هدیش:

کاخ هدیش توسط خشایارشا ساخته شده و کاخ اختصاصی او بوده است. این کاخ مساحتی در حدود ۲۵۵۰ متر مربع داشته و در سمت جنوب ایوان‌های کنگره‌دار دارد. به دلیل اینکه کاخ هدیش در مرتفع‌ترین قسمت صفه تخت جمشید قرار دارد، احتمال داده می‌شود که آتش سوزی شهر از این محل شروع شده باشد چرا که سنگ‌های کاخ زرد رنگ هستند و این موضوع نشانگر اتمام آب درون سنگ‌ها به علت حرارت بالاست.

این کاخ از طریق دو مجموعه پلکان به کاخ ملکه ارتباط دارد و دارای ۳۶ پلکان است. به کاخ هدیش که علت نامگذاری آن مرتفع بودن و نام همسر دوم خشایارشا است، کاخ مرموز هم گفته می‌شود.( در زبان باستان هدیش به معنای مرتفع است). زیرا به علت ویرانی‌های شدید ناشی از نفرت آتنی‌ها نسبت به شاه، آثار زیادی از کاخ باقی نمانده است.

کاخ ملکه، از زیباترین کاخ های تاریخی شیراز:

کاخ ملکه که امروزه به موزه تخت جمشید بدل شده است در سمت جنوبی پلکان‌های کاخ هدیش قرار دارد. کاخ ملکه توسط خشایارشا ساخته شده و در دو بخش آن نقوشی از ورود شاه و خدمه و نبرد افسانه‌ای وجود دارد. ستون‌های این کاخ در گذشته نیز سرخ رنگ بوده و امروزه هم پس از سال  ۱۹۳۱ که کاخ توسط شرق‌شناس مشهور، پرفسور هرتزفلد، کشف و بازآرایی شد، ار ساروج‌های سرخ رنگی بر روی ستون‌ها استفاده شده است.

کاخ خزانه شاهی:

کاخ خزانه شاهی یکی از ثروتمندترین کاخ های تاریخی شیراز بوده است که بخش عظیمی از گنجینه‌های آن توسط اسکندر مقدونی به غارت رفته است. این کاخ در شرق کاخ ملکه قرار گرفته و شامل چندین تالار، اطاق و حیاط ‌است.

کاخ خزانه شاهی در حدود ۴۶ هزار متر مربع مساحت داشته و در حدود ۱۰۰ ستون با ارتفاع ۱۴ متر داشته است که اکنون بیشتر آن‌ها تخریب ده‌اند.

عمارت های شیراز

شیراز شهر باغ‌ها و نارنج‌هاست. بسیاری از از باغ های تاریخی شیراز در بطن شهر و در حصاری از تاریخ‌های متنوع شکل گرفته‌اند. عمارت های شیراز نیز جز جدایی‌ناپذیر این باغات هستند که در معماری و زیبایی بی‌نظیری بنا شده‌اند. البته تنها باغ‌ها نیستند که عمارت های شیراز را در خود جای داده‌اند. این خانه‌های تاریخی زیبا در بخش‌های دیگر شهر نیز به چشم می‌خورند.

از عمارت های شیراز می‌توان به عمارت کلاه فرنگی، عمارت سردر، عمارت خورشید، عمارت آینه، عمارت باغ دلگشا، عمارت باغ جهان نما، عمارت دیوانخانه و عمارت زینت‌الملک اشاره کرد. جالب است بدانید که با اجاره اقامتگاه در شیراز می‌توان اقامت در خانه‌هایی سنتی که با الهام گرفتن از این عمارت‌ها ساخته شده‌اند را تجربه کرد. در ادامه به تعدادی از زیباترین عمارت های شیراز سفر خواهیم کرد.

عمارت کلاه فرنگی:

عمارت کلاه فرنگی که به آن موزه پارس نیز گفته می‌شود در قلب باغ بهشتی نظر شیراز قرار دارد. همانطور که می‌دانید شیوه معماری باغ‌های ایرانی سه اصل مهم دارد که قرارگیری عمارت درست در وسط باغ، یکی از آن‌هاست. به جز این عمارت، عمارت خورشید، عمارت سردر و عمارت آینه (کاخ همایون) نیز در باغ نظر قرار دارند. با وجود اینهمه جاذبه در باغ نظر شیراز، نظرتان به زیبایی‌های بی‌مانند تاریخی در شیراز باز خواهد شد.

موزه پارس در میانه بازار وکیل و ارگ کریم‌خانی و در واقع در عمارت کلاه فرنگی وکیل که آرامگاه کریم خان زند نیز در آن قرار دارد، تشکیل شده است. در این موزه اشیایی از دوران پیش از اسلام نگهداری می‌شود. عمارت آینه پر از آینه کاری‌های چشم نواز است و عمارت خورشید محل انجام امور دیوانی بوده است.

عمارت دیوانخانه قوام الملک:

عمارت دیوانخانه به دست کریمخان زند و در نزدیکی ارگ کریمخان بنا شده و در گذشته با عنوان “عمارت کریم خان زند” شناخته می‌شده است. عمارت دیوانخانه قوام ملکی دارای تالاری بزرگ و دو ستون سنگی در ورودی آن است. این عمارت در سال ۱۳۵۴ به عنوان یکی دیگر از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

عمارت باغ دلگشا:

عمارت زیبای باغ دلگشا سه طبقه است دارای یک ایوان و دو ستون می‌باشد. این عمارت با معماری کاخ‌های بیشاپوری ساخته شده و دارای نقش‌های از گل و بته رنگی بر روی سقف و دیوارهای خود است که متعلق به دوران زندیه هستند.

نمای مقابل عمارت چشم‌اندازی بهشتی از گل و جویبار و باغ است. در گذشته این عمارت به عنوان شاه نشین استفاده می‌شده است.

عمارت زینت الملک:

این عمارت نمود کاملی از زیبایی و صفای خانه‌های ایرانی است. در حیاط آن حوضی رنگی به همراه تخت‌های نشیمن وجود دارد که با عطر و نسیم درختان و گل‌های حیاط پوشیده شده‌اند. این عمارت در طی ۱۲ سال ساخته شده و تاریخ آن به سال ۱۳۰۲ می‌رسد. در طبقه پایین عمارت نیز می‌توانید موزه مشاهیر فارس را تماشا کنید.

سفری لذت بخش با کاخ گردی در شیراز

حال که با فهرستی از کاخ های قدیمی شیراز و عمارت های شیراز آشنا شدیم، نوبت به سفری دل‌انگیز می‌رسد. قطعا تماشای ترکیب تاریخ و طبیعت در عمارت های شیراز از نزدیک حال و هوای دیگری دارد. هر زمان که خواستید شیراز و زیبایی‌هایش پذیرای شما هستند. آماده سفر شده و با اجاره منزل در شیراز راهی سفری هنری و تاریخی به کاخ شیراز شوید. قطعا خاطره این سفر متفاوت تا مدت‌ها همراه شما خواهد بود.